Trúnaðarmenn
Trúnaðarmaður er félagsmaður í stéttarfélagi sem hefur verið tilnefndur af starfsmönnum eða félaginu sjálfu sem fulltrúi þess á vinnustað.
Trúnaðarmaður er tengiliður milli félagsmanna á vinnustað og vinnuveitanda annars vegar og milli félagsmanna og stéttarfélags hins vegar. Trúnaðarmaður stendur ekki einn og eru stjórn og starfsmenn stéttarfélags honum til aðstoðar við að leysa úr þeim erindum sem upp kunna að koma og heyra undir starfssvið stéttarfélagsins.
Meðal helstu hlutverka trúnaðarmanna eru að:
- Hafa eftirlit með því að atvinnurekandi fari eftir ákvæðum kjarasamnings, laga og reglugerða um starfskjör og réttindi starfsmanna og grípa til nauðsynlegra aðgerða ef þörf er á.
- Meta hvaða ákvæðum kjarasamninga og reglna er æskilegt að breyta til að bæta kjör eða draga úr vanda við framkvæmd og gera stéttarfélaginu grein fyrir því, m.a. þegar staðið er að undirbúningi fyrir kröfugerð vegna kjarasamninga.
- Taka við umkvörtunum starfsmanna og vera talsmaður þeirra gagnvart atvinnurekanda.
- Vera fulltrúi stéttarfélagsins á vinnustað, sjá um að koma boðum frá félagsmönnum til félagsins og frá félaginu til félagsmanna. Kynna félagsmönnum stefnu stéttarfélagsins og verkefni hverju sinni.
- Taka á móti nýjum starfsmönnum, kynna þeim starfskjör og réttindi og kynna þeim stéttarfélagið og starfsemi þess.
Almennar reglur um kosningu trúnaðarmanna má finna á vef BHM. Almennt gildir að á hverri vinnustöð þar sem a.m.k. 5 félagsmenn starfa er heimilt að kjósa einn trúnaðarmann. Á vinnustöð þar sem 50 félagsmenn eða fleiri starfa má kjósa tvo trúnaðarmenn.
Hægt er að fá frekar upplýsingar um kosningu trúnaðarmanna hjá Stéttarfélagi löfræðinga með því að senda fyrirspurn á skrifstofu félagsins.
Óheimilt er að láta trúnaðarmenn gjalda þess að hafa valist til trúnaðarstarfa. Þannig hefur trúnaðarmaður viss réttindi umfram aðra starfsmenn, til dæmis þegar kemur að uppsögnum og varðandi tíma til að sinna trúnaðarstörfum á vinnutíma.
Sjá má nánar um réttindi og vernd trúnaðarmanna á vef BHM.
Bandalag háskólamanna sinnir fræðslu fyrir trúnaðarmenn og hefur sett upp rafræna fræðslusíðu um hlutverk trúnaðarmanna. Á fræðslusíðunni er að finna styttri myndbönd þar sem farið er yfir fjölmörg atriði sem trúnaðarmenn þurfa að kunna skil á og snúa að hlutverki þeirra.
Sjá nánar um fræðslu til trúnaðarmanna og aðgang að áðurnefndri fræðslusíðu.
Nánari skilgreiningar og réttindaákvæði um trúnaðarmenn má ýmist finna í kjarasamningum, samkomulagi heildarsamtaka um trúnaðarmenn eða í lögum um opinbera starfsmenn.
Opinberir starfsmenn (ríki og sveitarfélög)
Eftirtaldir teljast til trúnaðarmanna samkvæmt samkomulagi um trúnaðarmenn:
- Kjörnir trúnaðarmenn á vinnustöðum.
- Stjórnarmenn stéttarfélaga.
- Samninganefndarmenn stéttarfélaga.
- Fulltrúar í aðlögunar-, úrskurðar-, og samstarfsnefndum.
Ofantaldir aðilar njóta þeirra réttinda og verndar sem lög um kjarasamninga opinberra starfsmanna nr. 94/1986 gera ráð fyrir. Þá er að finna í ofangreindu samkomulagi rétt trúnaðarmanna til fjarveru vegna trúnaðarstarfa.
Starfsmenn á almennum vinnumarkaði
Í kjarasamningi aðildarfélaga BHM og Samtaka atvinnulífsins frá árinu 2011 var bætt við sérstökum kafla um trúnaðarmenn. Að öðru leyti er ákvæði um trúnaðarmenn á almennum vinnumarkaði að finna í lögum um stéttarfélög og vinnudeilur nr. 80/1938.
Ákvæði um trúnaðarmenn í samningum og lögum
- Samtök atvinnulífsins
- Lög nr. 80/1938 um stéttarfélög og vinnudeilur
- Lög nr. 94/1986 um kjarasamning opinberra starfsmanna
- Samkomulag um trúnaðarmenn hjá ríki, Reykjavíkurborg og ýmissa sjálfseignastofnana, frá 1989
- Samkomulag um trúnaðarmenn við Samband íslenskra sveitarfélaga, frá 2011
Finna má nánari upplýsingar í texta um hlutverk trúnaðarmanna á vef BHM
Aðstoð og ráðgjöf Stéttarfélags lögfræðinga
Ef þú hefur spurningar um hlutverk, skyldur og réttindi trúnaðarmanna hvetjum við þig til að senda okkur fyrirspurn eða bóka símtal við sérfræðing.